Een paar weken geleden bezocht ik Rusland en in het Hermitage werd ik gegrepen door de uitleg bij een serie portretten van arbeiders. Deze schilder moest schilderen in een bepaalde stijl die het toenmalige regime verordonneerde. Een verhaal waarvan we in dat land niet opkijken. Vrijheid is daar immers niet vanzelfsprekend. Maar hoe verklaren we dat in veel Westerse organisaties medewerkers in organisaties gemotiveerd moeten worden om hun werk te doen op de wijze waarop de leiding dat graag ziet. Hoeveel vrijheid om je eigen talent in te zetten hebben we eigenlijk in ons werk?  En wat doet dat met de resultaten?

De indrukwekkende geschiedenis van het land – met haar tsarenfamilies – komt misschien wel het best tot uitdrukking in Sint-Petersburg. Daar staan 300 paleizen, allemaal even goed onderhouden en toegankelijk. En een bezoek aan de Hermitage mag natuurlijk niet ontbreken. De gids leidde ons daar rond en stond stil bij een reeks portretten die van arbeiders waren gemaakt. De kunstenaar, zo vertrouwde zij ons toe, was een uitmuntende vertolker van een stijl die niet werd gepruimd door het communistische regime. Om zijn brood te verdienen moest hij wel portretten schilderen, want deze werden wel goedgekeurd. “Talent sterft door gebrek aan vrijheid”, zei zij. Een prachtige en verdrietige uitspraak die me aan het denken zette. Want zien we dat ook niet in veel organisaties?

 Opgelegde motivatie
We weten allang dat autonoom gemotiveerde mensen gezonder blijven en betere prestaties leveren dan mensen die dit doen om externe redenen, zoals geld of macht. Kijk naar topsporters, kunstenaars en goede schrijvers. Toch vinden managers het nog te vaak nodig om hun medewerkers ‘drijfveren’ mee te geven, of beloningen in het vooruitzicht te stellen. Dit heeft een belemmerende werking op hun autonome motivatie. Medewerkers voelen zich gemanipuleerd, gedwongen of verleid. Zij ervaren een beknotting van hun vrijheid. Talent sterft door gebrek aan vrijheid. Dat geldt ook voor de managers zelf. Ook zij worden regelmatig onder druk gezet door hun leidinggevenden. De kosten moeten omlaag, de omzet moet omhoog, er moet sneller geleverd worden en hoe kan het zijn dat de werknemerstevredenheidscijfers dalen?! Leveren! Talent sterft door gebrek aan vrijheid.

Leiderschap dat uitgaat van talenten en vermogens
Kan het anders? Gelukkig wel. Als manager kun je je eigen managementstijl ontwikkelen die helpt bij de de vervulling van de psychologische basisbehoeften van mensen, van medewerkers: autonomie, competentie en verbinding. Een leiderschapsstijl die uitgaat van het ontwikkelen van vermogens van mensen. Kwaliteiten, talenten die er al zijn, waar medewerkers graag op ingezet willen worden. Bij Axis into Management noemen we dat Common Sense Leiderschap.

In samenwerking met je team ontwikkel je de omstandigheden waarin iedereen kan excelleren, omdat we allemaal graag iets willen bijdragen, en van betekenis willen zijn.  De medewerkers van het team voelen eigenaarschap voor hetgeen ze doen, ervaren hoe het is om echt een verschil te maken en krijgen opnieuw oog voor hun collega’s, als mensen. Jij als manager kan dit allemaal mogelijk maken.

Ander zicht op leiderschap en concreet ervaren in één dag!
Hoe je dit doet? Ik laat het je graag zien en ervaren op de intensieve eendaagse training ‘Managen met Leiderschap in 1 dag’. Of kom met ons kennismaken op een avondbijeenkomst in Utrecht, geheel gratis. In onze agenda kun je zien waar en wanneer.

Jasper Doornbos