Wat we kunnen leren van sledehonden

Je hoort het knerpen van de slee in de sneeuw en de ijskoude poolwind waait in je gezicht. Voor je lopen zes prachtige huskies in een constante draf over het bevroren meer. De bek een beetje open en hun tong hangt er aan de zijkant uit. De zon tikt de horizon aan, maar komt net niet op. Blauwe en rose pastel kleuren steken af tegen de verder compleet witte wereld. Het is een bijzondere ervaring om een keer met sledehonden een tocht te maken door de wildernis van het winterse Lapland. De schoonheid en de weidsheid van het landschap brengen rust. Je vertrouwt volledig op de honden die de gids, die een dertigtal meters voor je rijdt, volgen. Alle stress verdwijnt uit je lichaam. Dit is puur genieten.

Ondertussen is de kerstvakantie weer voorbij en ben ik alweer aan het werk. Met de mooie herinnering aan Lapland nog vers in het geheugen, kreeg ik van iemand de vraag wat nu eigenlijk de kenmerken zijn van een high performing team. Ik hoefde niet lang na te denken. Een musher met zijn huskies, dat is echt een top team. Hij keek me vragend aan en ik liet een paar foto’s en filmpjes zien.

Psychologische veiligheid

Kijk hoe die honden op hun gemak zijn. Ze zijn vrolijk en enthousiast. Ze blaffen door elkaar heen, maken een hoop lawaai en zijn vol energie om te gaan lopen, maar ik bespeur geen enkele angst voor wat komen gaat. Sommigen springen met vier poten tegelijk de lucht in, omdat ze zo graag op pad willen. Er komt een groepje toeristen aan die voor het eerst een tocht gaan maken. Dat zijn wij. In tweetallen zullen we een slee gaan bemannen. Een van ons zit in de slee en de andere staat achterop. De enige ervaren mens in het gezelschap is de zogenoemde musher. Dat is onze gids en hij gaat met zijn slee voorop. De honden maken zich geen zorgen om dat groepje onervaren toeristen. Dat komt wel goed. Voordat we op pad gaan zie ik dat de twee jonge kinderen van het gezin, ik schat ze een jaar of tien, met een paar puppies aan het spelen zijn. Ze hebben de grootste lol.

De musher geeft met stemcommando’s aan welke kant de honden op moeten lopen. Daar zit ongetwijfeld een hoop training in, maar de husky is slim en heeft dit geleerd. Wij hoeven alleen maar te remmen als de musher ons met zijn armen een stopteken geeft. Stoppen is voor deze energieke beesten lastig. Ze willen het liefst door, maar om chaos te voorkomen moeten wij netjes achter elkaar blijven.

Ik vraag of al die honden ook een naam hebben. Natuurlijk zegt de musher. Iedere hond is als een familielid en heeft een eigen identiteit en karakter en dus ook een eigen naam. Jari staat bij ons links vooraan. Jari is een intelligente hond en hij kijkt tijdens de rit regelmatig even om. Ik krijg het gevoel dat hij zijn teamgenoten goed in de gaten houdt om te checken of alles nog goed gaat. Als de wat minder ervaren Thymo die achter hem loopt naar links uitwijkt richting een prachtige boom waar je lekker tegenaan kan plassen, doet Jari een paar stappen naar rechts zodat we netjes op koers blijven. Vlak voor ons, het dichtst bij de slee, lopen twee krachtpatsers. Ze zijn net even wat groter en sterker dan de andere vier, maar domme krachten kun je het niet noemen.

Een belangrijke eigenschap van een high performing team is volgens onderzoek van Google, dat er sprake is van psychologische veiligheid. Hier lijkt het binnen dit team wel goed mee te zitten. De musher en de andere verzorgers houden van hun dieren en die liefde is overduidelijk wederzijds. Ze beschouwen ze zelfs als hun eigen familie en de kinderen groeien op met de puppies. De wat oudere en meer ervaren hond durft een jongere hond te corrigeren als deze even uit de pas loopt. Voor iedere slee staat een zorgvuldig samengestelde groep honden. Sommigen wat sterker dan de andere, anderen met wat meer intelligentie en een mooie mix van ervaren en minder ervaren honden. Zo kunnen ze elkaar op verschillende vlakken steunen en ieder kan zijn eigen verantwoordelijkheid nemen. Ieder teamlid krijgt zo waardering voor zijn/haar deel in  het team resultaat.

Afhankelijkheid

Een tweede belangrijk kenmerk van high performing teams is afhankelijkheid. Teamleden hebben elkaar nodig, maar weten ook dat ze op elkaar kunnen rekenen. De zes honden voor de slee vormen samen met de musher een hecht team. Voordat ze aan de tocht beginnen is er een hoop geblaf en gespring, maar zodra ze mogen lopen, zijn ze stil. Als bij toverslag stopt het geblaf. Het lijkt wel of de groep na enige tijd in een soort van trance over de sneeuwvlakte rent. Wat me ook opviel is dat ieder slee zijn eigen tempo liep. De groep zoekt het tempo dat ze heel lang vol kunnen houden. Ze volgen de slee met de musher, maar ze gaan niet harder lopen als het gat wat groter wordt. Ze lopen altijd hun eigen tempo. De enige manier voor mij om ons team wat sneller te laten lopen is door zelf mee te steppen. Alsof de honden weten dat harder lopen zoveel energie kost dat je dan uiteindelijk lang zo ver niet komt. Maart wij leren ook snel. Als iemand tijdens de rit in zijn enthousiasme om een foto te maken even zijn handschoen uittrekt en deze weg waait, houdt de hele colonne halt. Een handschoen is bij min 20 een eerste levensbehoefte, dus iemand stapt even uit om de handschoen op te rapen en  weer aan de onvoorzichtige toerist terug te geven.

Heldere structuur en rolverdeling

De musher bepaalt de richting. Dat is voor iedereen duidelijk. Als toerist vertrouwen we erop dat hij de weg kent en ons weer veilig terug brengt, maar ook de honden weten dat ze de slee met de musher moeten volgen. Met stemcommando’s stuurt hij zijn eigen team en de andere teams volgen precies het pad dat hij heeft afgelegd. Ze snijden geen stukje af en wij als toerist weten dat we elkaar niet mogen inhalen. Het is even oefenen met de rem, maar dan verloopt ook dat vlekkeloos.

De zes honden voor onze slee werken goed samen. Ook al zijn ze alle zes verschillend en zijn sommigen wat sterker en waarschijnlijk sneller dan anderen, toch lopen ze allemaal hetzelfde tempo. De groep straalt rust uit en ze kunnen dit tempo urenlang volhouden.

Belang

In een high performing team doen de teamleden werk dat voor ieder lid persoonlijk van belang is, betekenisvol is en wat hen motiveert om hun uiterste best te doen. Huskies hebben van nature enorm veel energie. Ze willen graag lopen en hebben de beweging nodig om fit te blijven. Ze zijn volledig aangepast aan het klimaat en hebben met z’n zessen voldoende kracht om enkele honderden kilo’s te trekken. De musher weet dat er brood op de plank moet komen voor hemzelf en zijn gezin. De huskies krijgen na de rit een soort soep met vlees. Zo heeft ieder lid van dit husky gezin zijn rol en door samen te werken kunnen ze blijven bestaan en ons een fantastische dag bezorgen. Dat is ruim voldoende voor ieder teamlid om intrinsiek gemotiveerd te zijn, ook al zal de musher ook wel eens een baaldag hebben en geen zin in weer een groep toeristen. De huskies kennen dat probleem niet, die zijn altijd enthousiast.

Impact

Wij als toerist zijn een prachtige herinnering rijker geworden. Op onze manier dragen we ook ons steentje bij aan ieders persoonlijke belang. Door het toerisme kunnen de husky farms in Lapland blijven bestaan en hebben deze sterke, lieve intelligente dieren, waar we zo ontzettend veel van kunnen leren, een mooie toekomst. Zo blijft een prachtig stukje cultuur behouden.